Hazine ve Maliye Bakanlığı hem vergide adaleti sağlamak hem de kayıt dışı iktisat ile uğraş kapsamında son devirde birçok düzenlemeyi hayata geçirdi. Birtakım vergi oranlarında değişikliğe gidilirken, kayıt dışı ekonomiyi de en aza indirmek için birçok kurum ve kuruluşa yönelik kontrollerde artırıldı.
Yapılan kontrollerde milyarlarca lira ceza kesilirken, gelir seviyesi yüksek meslek kümelerinin aktifliği ise dikkat çekti. İşte bu istikamette atılan adımlar:
VERGİ ORANLARINDA DEĞİŞİKLİĞE GİDİLDİ
– Kurumlar vergisi oranı 5 puan artırıldı, banka ve finans kurumları için kurumlar vergisi yüzde 30’a çıkarıldı. Çok uluslu şirketlere yüzde 15 taban kurumlar vergisi getirildi. Yurt içi taban kurumlar vergisi düzenlemesi yapıldı. Bundan bu türlü, teşvik, istisna ve indirimler nedeniyle ödenecek vergisi çıkmayan şirketlerden taban yüzde 10 kurumlar vergisi alınacak. Yap İşlet ve Devret Modeli ile Kamu Özel İşbirliği Projeleri kapsamında elde edilen yararlardan yüzde 30 oranında kurumlar vergisi alınacak. Yatırım fon ve iştiraklerinin halihazırda var olan çıkar istisnası, gayrimenkul çıkarlarında yüzde 50 kar dağıtımı kuralına bağlanmak suretiyle, ortaklara dağıtılan kar hisselerinden gelir ve kurumlar vergisi alınması sağlandı. Bu fon ve iştiraklerin, gayrimenkul karları üzerinden %10 taban kurumlar vergisi de alınacak.
SERBEST MESLEK SAHİPLERİ MERCEK ALTINDA
– Hür meslek karı ve ticari yarar istikametinden gelir vergisi mükelleflerinin yılın makul vakitlerinde hasılatlarını tespit edilecek. Beyanları ile tespit edilen hasılatları ortasında uyumsuzluk olanlar izaha davet edilecek, izahı kâfi olmayanlar hakkında da vergi tarh edilecek.
– Döviz mevduat ve iştirak hesaplarında tevkifat oranı %25 olarak belirlendi. TL mevduat hesaplarına uygulanan tevkifat oranları artırıldı. Özel bölüm (banka) tahvil ve bonoları ve kira sertifikalarından elde edilen gelirlerde tevkifat oranları artırıldı. Yatırım fonlarından elde edilen gelirler uygulanan %0 tevkifat oranı %7,5’a çıkarıldı. İpotek ve Varlığa Dayalı Menkul Değerlerde tevkifat oranları artırıldı.
KKM’DE VERGİ İSTİSNASI UZATILMADI
– KKM kurumlar vergisi istisnasının mühleti uzatılmadı ve tevkifat oran artışına gidildi. KKM ve katılma hesaplarından elde edilen kurumlar vergisi istisnası 30/6/2023 tarihi prestijiyle sona erdi, uzatma yapılmadı. KKM ve katılma hesaplarından elde edilen faiz ve kar hissesi gelirlerine uygulanan %0 tevkifat oranı 1/8/2024 tarihinden itibaren açılan ve vadesi yenilenen hesaplarda vadesi 6 aya kadar olanlarda %7,5, 6 ay-1 yıl ortası olanlarda %5 olarak uygulanmaya başladı.
KAYIT DIŞI İKTİSAT İLE GAYRET KAPSAMINDA PLANLI KONTROLLER SÜRÜYOR
– Otopark işletmeciliği, hoşluk merkezleri, meyve ve zerzevat halleri, yazlık villa kiralamaları, mobilyacılar, yat kiralamaları, cümbüş merkezleri, restoran, kafe, turizm üzere birçok bölüm ve mükellef kümeleri nezdinde saha kontrolleri gerçekleştirildi. 20 Ağustos 2024 prestijiyle GİB tarafından 755.365 adet saha kontrolü gerçekleştirilmiş olup bu kontrollerde;
* 17.853 mükellefin vergi dairesi kayıt yaptırmadan faaliyette bulunduğu,
* 2.300 kişinin kayıt dışı istihdam edildiği tespit edilmiştir.
* Ayrıyeten yapılan kontrollerde toplam 3,2 milyar TL ceza kesilmiştir.
– Büyük Mükellef İncelemeleri: 2 bin 815 büyük mükellefin toplam yüzde 27’si nezdinde vergi incelemelerine hâlihazırda devam edilmektedir.
– Kar Hissesi Transferleri kapsamında 100’den fazla mükellef incelemeye sevk edilmiş çok daha fazlası izahta bulunmak üzere Vergi Denetim Kurulu Başkanlığına davet edilmiştir.
– IBAN, Mail Order ve öbür banka hesap hareketleri incelenmektedir.
LÜKS ARAÇLAR İNCELEMEYE TAKILDI
– Lüks segmentinde yer alan 7 bin 885 araç üzerinde yapılan çalışmalarda, rastgele bir gelir beyanı yahut şirket paydaşlığı olmayan ya da iştiraki olmasına karşın şirketleri kar dağıtımı yapmamış mükelleflerin 2023 ve 2024 model Porsche, Bentley, Ferrari, Lotus, Maserati, Mercedes üzere markalarda araçlara sahip olduğu ve vergi beyanları ile tezat oluşturacak formda bir hayat standardı sürdürdüğü tespit edilmiştir.
– Kuyumculuk kesimine yönelik 9 büyükşehirdeki 707 adreste eş vakitli kontrol yapılmış ve riskli bulunan mükelleflere yönelik vergi incelemesi çalışmaları başlatılmıştır.
30.000’den fazla influencer olarak nitelendirilen mükellefin kimlik bilgilerine erişilip karları tespit edilmiş olup bu bahisteki kontrol çalışmaları devam ettirilmektedir.
FİŞ VE FATURALAR YAKIN TAKİPTE
– Besinde kesim büyüklüğünün kıymetli bir kısmını elinde bulunduran 32 mükellefin yurt çapındaki adreslerinde fiili sayımlarda bulunulmuş ve riskli görülen mükellefler incelemeye sevk edilmiştir.
– Yaklaşık 80 bin restoranın süreçleri tahlil edilmiş ve bu tahliller sonucunda 3 binin üzerinde restoranın fiş/fatura düzenlemeyerek fiyatı 3 milyar TL olarak varsayım edilen geliri vergi dışı bıraktıkları tespit edilmiş ve bu süreçlerde bulunanlar incelemeye sevk edilmiştir.
– İkinci el ticaretinde yüksek karlar elde eden ve bir kısmı işi kayıtsız ticarete de döküp bu kesimi manipüle eden şahıslar tespit edilmiştir. Bu kapsamda 900 mükellef cari periyotta incelemeye sevk edilmiştir.
BİNLERCE DOKTOR VE AVUKAT İNCELEMEYE SEVK EDİLDİ
– On binlerce doktor ve avukata yönelik bilgiler tahlile tabi tutularak karlarını kayıt dışı bıraktığı istikametinde risklilik bulunan cari devirde dahil olmak üzere 2.843 avukat ve 4.089 doktor incelemeye sevk edilmiştir.
– Alkol, Tütün ve Akaryakıt Bölümleri: Kamuoyuna yansıyan bir tütün şirketine kesilen 6 Milyar TL’lik cezanın yanında saha kontrolleri de aralıksız sürdürülmektedir. Son olarak 23 firmanın 8 vilayette bulunan 26 adresinde vergi müfettişlerinin uyumunda gelir uzmanları ile Emniyet ve Jandarma işçisinin de iştirakiyle eş vakitli sayım faaliyeti basına yansımıştır. Akaryakıt bölümündeki kontroller ise benzeri ve rutin formda devam ektirilmektedir.