Isparta’nın Yalvaç ilçesinin yaklaşık 1 kilometre kuzeydoğusunda bulunan Pisidia Antiokheia Antik Kenti, Akdeniz, Ege ve İç Anadolu bölgelerinin kesiştiği Göller Yöresi’nde yer alıyor. Yamuk planlı tanımlanabilen kentte Roma ve Bizans devirlerine ilişkin yapı kalıntıları bulunuyor.
Yapılan hafriyatlar ve araştırmalarla surların geçtiği yerler büsbütün belirlenirken; ana giriş kapısının batıda bulunduğu antik kentin kuzeyinde su kemerleri, Nympheum, Hamam, Palestra üzere yapıların kalıntıları yer alıyor.
Merkezde tiyatro, Tiberius Alanı, Propylon ve Augustus Tapınağı dikkati çekerken ayrıyeten Tiberius alanının yakınında bir Bizans kilisesinin kalıntıları ile batıda bir bazilika kalıntısı da bulunuyor.
ST. PAUL KİLİSESİ HAC MERKEZLERİNDEN BİRİ
Antik kentte 1920-1924 yılları ortasında Amerikalıların yaptığı kazılardan yaklaşık 56 yıl sonra, 1980’li yıllardan itibaren müze müdürlüğü başkanlığında Kültür ve Turizm Bakanlığı ve yerel idarenin katkılarıyla kurtarma hafriyatları yapıldı.
Antiokheia Ören Yeri’ndeki Hamam-Bazilika yapısı, Tiyatro, Nympheum (çeşme yapısı), batı kapısı ve civarı, Decumanus Maximanus, Cordo Maximanus caddelerinin her iki yanında doğu, batı, kuzey ve güney taraflara devam eden sokak girişi ağızlarında, St. Paul ve Merkezi Kilise’de de küçük çapta hafriyatlar yapıldı.
Aziz Paulus’un ziyaret edip, Hristiyanlığı yaydığı yerler hac merkezi kabul edildiği için Pisidia Antiokheia’da bulunan St. Paul Kilisesi de hac merkezlerinden biri olarak kabul ediliyor.
‘ÇOK FARKLI ESERLER ORTAYA ÇIKARIYORUZ’
Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan dayanakla 12 ay boyunca hafriyat yapılan antik kentin Hafriyat Lideri Prof. Dr. Mehmet Özhanlı, bugünlerde 100’e yakın çalışanla soğuk kış günlerinde dahi kazılara devam ettiklerini kaydetti.
Antik kentin, İç Anadolu’dan Ege ve Akdeniz’e geçiş sağlanan stratejik bir noktada yer aldığını anlatan Prof. Dr. Özhanlı, “Hem Helenistik hem de Roma İmparatorluğu periyodunda çok büyük değere sahip oldu. Çok farklı eserler ortaya çıkarıyoruz. Men Tapınağı çok farklı bir özellik katıyor, bu antik kente. Anadolu’da yerini bildiğimiz tek ‘Ay Rabbi’ne ilişkin tapınak. St. Paul’un gelip, burada vaaz vermesi Hristiyanlık için de burayı çok kıymetli bir yere dönüştürdü. Ziyaretçilerin büyük kısmı bu kilise için buraya geliyor” dedi.
‘BU FARKLI BİR BULUNTUYDU’
Bu yılki hafriyatlarda pahalı bir taş muska bulduklarını, taşı incelediklerinde bir tarafında yengeç figürü, öbür tarafında hasta kız ve anne babasının isminin yazılı olduğunu gördüklerini tespit eden Prof. Dr. Özhanlı, “Tabii bu bilgi bizim için kıymetliydi. Antik Roma’nın en değerli doktorlarından olan Galen’in bu hastalıkla ilgili verdiği bir bilgi var. Yengeç, Yunanca’da ‘Karkides’ olarak geçiyor. Galen de kanser hastalığını yengece benzeterek, ‘Yengecin bacakları üzere organları sarıp öldüren bir hastalık’ diyor. Bugünkü kanseri tanımlıyor aslında. Bu farklı bir buluntuydu. M.S. 4’üncü yüzyılda aslında kanser üzere bir hastalıktan kelam ediyor” diye konuştu.